Lược - Vạc trong thời đại mới.

 

Đa số các công đoạn sản xuất lược đều được làm thủ công

Làng Hoạch Trạch (còn gọi là làng Vạc) ở xã Thái Học (Bình Giang) có nghề làm lược bí (lược tre dùng để chải chấy) đã hằng trăm năm nay. Dù nghề làm lược ở đây không còn ở thời kỳ hoàng kim nhưng sản phẩm lược bí hiện vẫn có chỗ đứng trên thị trường và mang lại thu nhập cho người dân nơi đây.

Vào những năm 80, 90 của thế kỷ trước, hầu hết các hộ dân trong làng đều làm lược. Sản phẩm lược tre của làng Vạc được tiêu thụ khắp cả nước và xuất khẩu sang Campuchia. Lược làm đến đâu, bán hết đến đó. Rất nhiều hộ trong làng giàu lên từ nghề làm lược. Những năm gần đây, số hộ làm lược trong làng giảm. Cả thôn có hơn 1.200 hộ thì chỉ còn khoảng 200-300 hộ làm nghề. Đa số những người làm nghề đều đã ngoài 40 tuổi, rất ít người trẻ theo nghề.

Một chiếc lược thành phẩm phải trải qua hơn 30 công đoạn. So với nhiều nghề khác, nghề làm lược không nặng nhọc nhưng đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì. Bây giờ, một số công đoạn như đánh bóng lược, mài răng… đã có máy móc hỗ trợ giúp tăng năng suất nhưng đa số các công đoạn vẫn phải làm thủ công. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại lược nhựa với thiết kế và mẫu mã đa dạng nhưng đặc điểm chung là răng lược mềm, thưa và không thể chải chấy. Chỉ có loại lược bí của Làng Vạc với răng lược mảnh, cứng, xếp dày nhau thì mới có thể chải chấy được. Giờ không còn nhiều chấy như ngày xưa nhưng các bà, các cô vẫn ưa dùng loại lược này để chải sạch gầu khi gội đầu.

Trước đây, người làng Vạc làm ra 2 loại lược bí là lược kỹ và lược hàng. Lược kỹ là loại đẹp, lược hàng thì xấu hơn. Hiện những hộ trong làng còn giữ nghề đều sản xuất loại lược kỹ.
Hiện nay hầu hết người trẻ của làng Hoạch Trạch không theo nghề làm lược nhưng người dân nơi đây cũng không sợ nghề bị mai một, thất truyền. “Những người con làng Vạc lớn lên trong tiếng chặt, tiếng cưa, tiếng mài lược… thuộc lòng từng công đoạn làm ra chiếc lược. Vậy nên khi nào cần là họ vẫn có thể làm ra sản phẩm truyền thống này”./.